Wydawca treści Wydawca treści

Grzyby

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów, czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń, czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać - odpowiedzi na te i inne pytania.

Kogo mogę się poradzić w sprawie zebranych w lesie grzybów?

Podstawową zasadą jest zbieranie tylko i wyłącznie owocników grzybów, które dobrze znamy. Nie należy zbierać osobników zbyt młodych, bo to utrudnia określenie gatunku oraz zbyt starych, które z kolei mogą być toksyczne. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy  znaleziony  grzyb jest przydatny do spożycia, to lepiej pozostawić go w lesie.

Aby nauczyć się prawidłowego zbierania grzybów i rozpoznawania gatunków warto uczestniczyć w organizowanych przez nadleśnictwa grzybobraniach. Informacje o nich znajdziecie na stronie www.lasy.gov.pl oraz stronach jednostek. Warto szukać porady w punktach skupu i u grzyboznawców - nadleśnictwa nie zajmują się ocenianiem grzybów. Bezpłatnych porad na temat zebranych w lesie grzybów udzielają wszystkie terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne, które znajdują się w każdym powiatowym mieście. Prowadzą one także rejestry grzyboznawców, którzy udzielają porad.

W przypadku wystąpienia po spożyciu grzybów nudności, bólów brzucha, biegunki, czy podwyższonej temperatury należy wywołać wymioty i jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Wezwany w porę może uratować życie. Nie należy lekceważyć takich objawów. Trzeba też pamiętać, że przy zatruciach muchomorem sromotnikowym występuje faza pozornej poprawy, później stan chorego gwałtownie się pogarsza.

Czy grzyby w lesie można zbierać bez ograniczeń?

Grzyby w polskich lasach można zbierać bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów i w zasadzie bez ograniczeń, ale są pewne wyjątki. Nie wolno ich zbierać w niektórych częściach lasu, gdzie jest stały zakaz wstępu:  na uprawach do 4m wysokości, w drzewostanach nasiennych i powierzchniach doświadczalnych, w ostojach zwierzyny. Nie wolno ich także zbierać na obszarach chronionych: w rezerwatach i parkach narodowych. Rygorystycznie należy przestrzegać zakazu wstępu na tereny wojskowe.

Należy oszczędzać duże, stare owocniki grzybów, gdyż nie są atrakcyjne kulinarnie, a  mają duże znaczenie dla rozwoju grzybów. Jeśli wiemy, że jakiś grzyb jest rzadki i ginący to także oszczędźmy go, nawet jeśli jest jadalny. Niezależnie od miejsca występowania część gatunków grzybów podlega całkowitej ochronie gatunkowej – poznaj dokładnie listę tych grzybów zanim wybierzesz się do lasu.

Czy znalezione grzyby należy wykręcać, czy wycinać?

To pytanie jest zadawane od niepamiętnych czasów. Powstało zapewne tuż po słynnym dylemacie dotyczącym jaja i kury. Skoro jest tyle gatunków rozmaitych grzybów to spokojnie możemy stosować oba sposoby. Każdy jest dobry, ale  stosowany z rozsądkiem. Większe owocniki grzybów lepiej jest wyciąć, ze względów praktycznych, bo zaoszczędzamy sobie pracy przy czyszczeniu grzybów. Naturalnie nie w połowie trzonu, jak to nieraz widać przy zbiorze podgrzybków w celach zarobkowych. Możemy delikatnie podważyć także owocnik grzyba koniuszkiem noża. Wycinamy jak najniżej, odgarniając dokładnie ściółkę i uważając, aby nie uszkodzić grzybni. Potem starannie przykrywamy to miejsce, aby grzybnia nie wysychała. Resztka trzonu grzyba szybko zgnije lub zjedzą ją ślimaki.

Grzyby blaszkowe, takie jak kurka, zielonka czy rydz lepiej jest wykręcać. Należy je wyjąć z podłoża tak, aby nie uszkodzić trzonu i także dokładnie zakryć grzybnię ściółką. Tak wyjęty owocnik łatwiej rozpoznać co do gatunku, a jest to bardzo istotne, aby wyeliminować pomylenie zielonki, gołąbka czy pieczarki z  muchomorem zielonkawym. Rozpoznaje się go m.in. po pochwie u podstawy trzonu, stąd nie można takich grzybów wycinać. Pamiętajmy, że jeden średni owocnik to dawka śmiertelna dla człowieka.

Jak zbierać i przechowywać grzyby zanim trafią do kuchni?

Pierwsza zasadą jest zbieranie tylko znanych nam grzybów. Unikniemy wtedy zatrucia na pozór apetycznie wyglądającymi, ale groźnymi dla naszego zdrowia owocnikami. Zbieramy tylko owocniki zdrowe, nieuszkodzone i młode, ale nie zbyt młode, bo wtedy trudno rozpoznać gatunek grzyba. Pozostawiamy w nienaruszonym stanie grzyby niejadalne, nieznane nam oraz osobniki stare, które pozostawiamy jako „nasienniki". Najczęściej i tak  są robaczywe. Czy wiecie dlaczego grzyby są robaczywe? Te „robaki", które dziurawią nasze grzyby, szczególnie z letnich zbiorów, to larwy (czerwie) muchówek. Właśnie w grzybach przechodzą część swojego rozwoju.

Warto także pamiętać, że owocniki grzybów to żyjące organizmy, które nawet po zerwaniu nadal rozwijają się i oddychają wydzielając dwutlenek węgla i wodę. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe przechowywanie owoców grzybobrania. Najlepsze są szerokie, wiklinowe koszyki, a nie plastikowe wiadra, torby czy woreczki. Nawet najpiękniejsze owocniki szlachetnych gatunków grzybów mogą być przyczyną zatrucia, gdy przechowywane będą w foliowej torebce i ulegną zaparzeniu. Często wybieramy się na grzybobranie daleko od domu. W trakcie szybko postępujących procesów gnilnych wywołanych złym przechowywaniem grzybów wydzielają się toksyny, szkodliwe dla naszego zdrowia. Dlatego nawet powszechnie znane kurki czy podgrzybki mogą nam zaszkodzić, gdy je źle przechowamy.


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Lasy Nadleśnictwa

Lasy Nadleśnictwa

Bogactwo flory i fauny andrychowskich lasów, ich bardzo dobra kondycja zdrowotna, a także mała popularność wśród turystów stanowią o wysokiej atrakcyjności ciągnących się od Międzybrodzia po Kalwarię terenów leśnych.

Nadleśnictwo Andrychów powstało w 1973 roku z połączenia trzech nadleśnictw: Porąbka, Kalwaria, Andrychów. W 1976 roku dodatkowo przejęto z likwidowanego Nadleśnictwa Pszczyna, Leśnictwo Brzeszcze, a w 1977 roku z Nadleśnictwa Myślenice, Leśnictwo Brody. Obecnie Nadleśnictwo gospodaruje na powierzchni 11944 ha. Podzielone jest na trzy obręby: Andrychów, Kalwaria, Porąbka oraz na 14 Leśnictw. Nadleśnictwo Andrychów działa w strukturach Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. Położone jest na terenie dwóch województw: małopolskiego i śląskiego. Górskie tereny nadleśnictwa o pow. 6734,32 ha wchodzą w skład Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. Rzeźba terenu jest tu bardzo zmienna. W części północnej teren jest prawie równy. Następnie coraz większymi pofałdowaniami przechodzi w malowniczy masyw górski Beskidu Małego. Najwyższy punkt nadleśnictwa to szczyt góry Czupel o wysokości 933 m n.p.m.
Średnia temperatura roczna wynosi od + 6,0°C do + 8,6°C. Okres wegetacyjny trwa od 190 do 210 dni w roku. Pokrywa śnieżna zalega, w zależności od wysokości terenu od 75 do 105 dni rocznie. Średnia ilość opadów waha się między 750 mm a 1000 mm rocznie. W Nadleśnictwie Andrychów występują gleby brunatne kwaśne, bielicowe, głębokie gliny średnie i ciężkie, a sporadycznie mady oraz gleby bagienne. Wśród gatunków tworzących andrychowskie lasy, ponad 50% zajmują gatunki liściaste. 36% powierzchni leśnej przypada na lasy, gdzie głównym gatunkiem jest buk. Drzewostany z przewagą świerka stanowią 19% powierzchni. Kolejnym gatunkiem z udziałem 13% jest sosna. Drzewostany jodłowe, dębowe, modrzewiowe i brzozowe to od 5 do 10 % powierzchni lasów. Na terenie nadleśnictwa przeważają lasowe typy siedliskowe - 99% powierzchni. Najliczniej reprezentowane są: las górski i las mieszany wyżynny. Lasy nadleśnictwa mają charakter ochronny. Pełnią ważne funkcje glebo i wodochronne. Bogactwo flory i fauny, różnorodność ekosystemów i zróżnicowanie warunków przyrodniczych, stanowią o niewątpliwej atrakcyjności terenów nadleśnictwa.
Wśród chronionych i rzadkich gatunków roślin występujących w tutejszych lasach należy wymienić m.in.: wawrzynka wilczełyko, skrzyp olbrzymi, dziewięćsił bez-łodygowy, storczyki, cieszyniankę wiosenną, kruszynę pospolitą, marzankę wonną, krokusa, zawilca, lilię złotogłów. Świat zwierząt reprezentowany jest między innymi przez jelenie, sarny, dziki, lisy, zające, borsuki, kuny leśne, wydry, bobry, jarząbki, kruki, jastrzębie, myszołowy, liczne gatunki sów, rzadkie owady np. kozioróg bukowiec, różne gatunki żab, traszek i węży oraz salamandry plamiste. Czasem pojawia się niedźwiedź, wilk, ryś i łoś.
Na terenie nadleśnictwa istnieją cztery rezerwaty przyrody:
1.    "Madohora" - rezerwat leśny dla zachowania naturalnego zespołu boru wysokogórskiego oraz wychodni piaskowców i zlepieńców istebniańskich o powierzchni 38,20 ha w leśnictwie Rzyki.
2.    "Przeciszów" - rezerwat leśny lasów nizinnych dla zachowania lasu grądowego o powierząt 85,13 ha w leśnictwie Polanka Wielka.
3.    "Żaki" - rezerwat leśny lasów nizinnych dla zachowanie lasu gradowego o powierzchni 11,84 ha w leśnictwie Polanka Wielka.
4. "Buczyna na Zasolnicy"-rezerwat leśny lasów gors] i podgórskich dla ochrony naturalnego charakteru zbiorowisk leśnych, w tym głównie drze stanów bukowych (buczyna karpacka) o powierzchni 16,6f w leśnictwie Zasolnica.

Proponowane jest utworzenie dalszych 13 rezerwatów. Na terenie naszych lasów znajduje się również 9 pomników przyrody. O naturalnych walorach nadleśnictwa niewątpliwie stanowią też zasoby wodne w postaci licznej sieci rzek, potoków, strumieni i stawów. Największe rzeki to: Wisła, Soła, Skawa, Wieprzówka i Cedron. Stanowią one także wspólnie z okolicznymi stawami rybnymi bardzo ważne miejsca lęgowe dla ptaków oraz są strategicznym miejscem jednego z
głównych szlaków corocznych migracji ptaków wędrownych. W części zachodniej położone są dwa zbiorniki zaporowe: Międzybrodzki i Czaniecki. Pierwszy z nich jest tradycyjnym miejscem wypoczynku, rekreacji i uprawiania sportów wodnych. Drugi stanowi ważne ogniwo magistrali wodociągowej "GO-CZA" W roku 2015 planowane jest zakończenie budowy i otwarcie zbiornika zaporowego Świnna Poręba na rzece Skawie.

Tereny na których położone są lasy Nadleśnictwa Andrychów, oferują szereg atrakcji turystycznych. Przebiegają tu liczne szlaki turystyczne, z których najciekawsze to:
-    CZERWONY (główny szlak Beskidu Małego): Krzeszów - Gron Jana Pawła II - Leskowiec - Łamana Skała - Potrójna - Przełęcz Kocierska - Cisowa Grapa - Hrobacza Łąka
-    NIEBIESKI: Wadowice - Łysa Góra - Ponikiew - Gron Jana Pawła II - Tarnawa Górna
-    ZIELONY: Andrychów - Zagórnik - Gancarz - Gron Jana Pawła II - Królewizna - Świnna Poręba
-    ŻÓŁTY: Porębski Gron - Targanice - Jawornica - Potrójna
-    ZIELONY: Porąbka - Bukowski Gron - Kocierz Górny - Gibasów Wierch - Krzeszów
 
Bazę noclegową zapewniają miejscowości letniskowe, takie jak: Rzyki, Targanice, Porąbka, Międzybrodzie Bialskie, a także schroniska górskie PTTK: na Leskowcu i na Magurce, schronisko studenckie „Chatka Pod Potrójną" oraz schronisko górskie, prywatne na Hrobaczej Łące. Na terenie leśnictwa Rzyki oraz leśnictwa Targanice usytuowane są wyciągi narciarskie i trasy zjazdowe.
 W leśnictwie Inwałd znajdują się ścieżki rowerowe i edukacyjne. Ścieżka edukacyjna powstała w 2004 roku. Przemierzając ją można zapoznać się z podstawowymi informacjami o lesie i leśnej gospodarce. Na przebiegu ścieżki (ok. 3 km) znajduje się kilkanaście tablic informacyjnych, a także siedziska do chwilowego wypoczynku.
Jedną z ciekawostek jest też zbudowana w leśnictwie Inwałd na szlaku "3 Panienek" kapliczka leśna. Kapliczka dedykowana św. Hubertowi i św. Franciszkowi (patronom leśników, myśliwych i wszelakiego stworzenia) powstała dla upamiętnienia roku 2000 i symbolizuje jedność ludzi różnych profesji: leśników, myśliwych a także ich związki z przyrodą.  W leśnictwie Nidek (szkółka Kęty Podlesie) dodatkowo utworzony został dla potrzeb edukacyjnych "Leśny Kącik". Znajduje się tam: obszerna wiata, miejsce na ognisko, tablice szkoleniowe oraz krótka ścieżka przyrodnicza. Zboczami gór Beskidu Małego, biegnie dobrze zachowany historyczny szlak w postaci ścieżki warstwicowej, tak zwany "Szlak Habsburga"
Na terenie lasów nadleśnictwa, znajdują się także dwa ośrodki kultu religijnego tj. Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej oraz kaplica na górze Gron Jana Pawła II. Głównie do turystów adresowane są tablice edukacyjne rozmieszczone w lasach i terenach do nich przyległych w ilości 71 szt. np. na Leskowcu i Magurce. Wśród osobliwości przyrody żywej i nieożywionej o licznych walorach edukacyjnych jak również estetycznych, można wymienić np. wyłączony drzewostan nasienny jedlicy
zielonej w leśnictwie Zasolnica, stanowiska sosny limby, wiązu korkowego, cisa, podkolanu białego i innych storczyków, skrzypa olbrzymiego, a także malownicze wychodnie skalne. Te ostatnie znajdują się w leśnictwie Targanice i Rzyki.
 Nadleśnictwo Andrychów przez swą olbrzymią bioróżnorodność zdecydowanie wyróżnia się wśród nadleśnictw RDLP Katowice. Bogactwo flory i fauny andrychowskich lasów, ich bardzo dobra kondycja zdrowotna, a także mała popularność wśród turystów stanowią o wysokiej atrakcyjności ciągnących się od Międzybrodzia po Kalwarię terenów leśnych.
Lasy Nadleśnictwa Andrychów i co najważniejsze pracujący w nich leśnicy, są przyjaźni ludziom. W szczególności tym szukającym ciszy, spokoju i doznań estetycznych, ale także szanującym naturalne   środowisko  człowieka.